“Sorunlar çözülmüyor, muhafaza ediliyor”
Bektaş, Eskişehir’e Ankara’dan bir meslektaşıyla geldiğini belirterek, “Türkiye tarımının yapısal sorunlarından belki de en önemlisi olan istihdam meselesine dikkat çekmek istedik. Ne yazık ki yıllardır dile getirdiğimiz bu sorunlar çözülmüyor, aksine olduğu gibi korunuyor ve ülkenin ekonomik şartlarıyla birlikte daha da ağırlaşıyor” ifadelerini kullandı.
Yarın kutlanacak olan Dünya Çiftçi Kadınlar Günü kapsamında yapılan etkinliklerin önemli olduğunu vurgulayan Bektaş, “Bu tür duyarlı girişimlerde bulunmak bizi motive ediyor. Ancak bir kadın, bir ziraat mühendisi ve bu ülkede yaşayan bir insan olarak aynı sorunları tekrar tekrar konuşmak gerçekten üzücü” diye konuştu.
“Kadınlar tarlada, çocuklar eğitimden kopuyor”
Bektaş, 11 Ekim’de Ankara’nın Sincan ilçesine bağlı Malıköy Mahallesi’nde gerçekleştirdikleri saha ziyaretine ilişkin gözlemlerini paylaştı. Kışlık kuru soğan hasadının yapıldığı bölgede kadınlar ve çocuklarla görüştüklerini aktaran Bektaş, “Kadınların yaş aralığı 15–55, çocuklarınki 7–15 yaş arasındaydı. Çavuşun verdiği bilgiye göre işçilerin yaklaşık yüzde 60’ı kadın. Türkiye genelinde de tarımsal istihdamın yüzde 41’ini kadınlar oluşturuyor. Ancak bu istihdam tamamen güvencesiz ve zorlu koşullarda gerçekleşiyor” dedi.
Kadınların sabahın erken saatlerinden itibaren çalıştığını belirten Bektaş, “Bir çuval soğan yaklaşık 45–50 kilo geliyor ve 90 liraya dolduruluyor. Bir işçi günde en fazla 10–15 çuval doldurabiliyor. Gelir çok düşük. Kadınlar, çocuklar ve erkekler adeta hayatta kalmak için çalışıyor” diye konuştu.
“Ev değil, barınaklarda yaşıyorlar”
Bektaş, mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşullarını da gözler önüne serdi:
“Biz oradaki yerlere ‘ev’ diyemiyoruz; çünkü bunlar naylon brandalarla oluşturulmuş geçici barınaklar. Her yıl yıkılıp yeniden kuruluyor. Yaklaşık 200 kişi, 160 yetişkin ve 40 çocuk, bu koşullarda yaşıyor. İki musluk, çöplerin yakıldığı bir alan, sinek ve koku içinde bir yaşam… Kanalizasyon yok, banyolar ve tuvaletler sözde var ama içinde ne su ne beton bulunuyor. İnsan onuruna yakışmayan bir tablo.”
“METİP 15 yıldır sahada karşılık bulmadı”
Devletin 2010 yılında başlattığı Mevsimlik Tarım İşçileri Projesi’nin (METİP) 15 yılda ciddi bir iyileşme sağlayamadığını söyleyen Bektaş, “2024’te yayımlanan Cumhurbaşkanlığı genelgesi sağlık, güvenlik ve eğitim gibi konuları kapsıyor ama sahada uygulanabilirliği yok. Jandarma sadece güvenlik amacıyla kayıt tutuyor, başka bir faaliyet yok” dedi.
Çocuk işçiliğine de dikkat çeken Bektaş, “Bu çocuklar beş ay boyunca okula gidemiyor. Mayıs’ta okulu bırakıyor, Kasım’a kadar tarlalarda çalışıyorlar. Eğitimden tamamen kopuyorlar. Kadınlar ise zaten iş güvencesi, ücret ve sosyal haklar açısından en zayıf halkayı oluşturuyor” ifadelerini kullandı.
“O soğanların içinde büyük bir insan hikâyesi var”
Bektaş, saha ziyaretinde yaşadığı bir olayı da paylaşarak sözlerini şöyle tamamladı:
“Tuana adında 7–8 yaşlarında bir kız çocuğu bizi uğurlarken ‘Soğan yerken bizi hatırlarsınız,’ dedi. Polatlı’daki 2 bin dekarlık soğan tarlasında çalışan o çocuklar, kadınlar ve erkekler… Gerçekten de o soğanları yerken onları hatırlamak gerekiyor. Çünkü o soğanın içinde büyük bir emek, büyük bir insan hikâyesi var.”
