Metin Bey bize biraz kendinizden bahseder misiniz?
Metin Saraç ben sanayiciyim. Bir taraftan da Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği yapıyorum. Aynı zamanda Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Kurucu Temsilcisiyim. Yani okulun plan aşamasından hayata geçirilmesine, şu gördüğünüz seramiğin döşenmesine kadar her aşamasında vardım. Diğer taraftan da bizim üyelerimizin farklı görevleri var. Bir görevim de ATAP – Anadolu Teknoloji Araştırma Parkı Yönetim Kurulu Başkanıyım. Yapılan şey; Osmangazi Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir Teknik Üniversitesi, OSB Merkez Kampüs ve yakında hizmete açacağımız teknoparklar oraya bağlı. AR-GE çalışmaları yapıyor ve oranın sistemsel yürütülmesini sağlıyoruz yönetim kurulumuzla beraber.
Bizlere Özel Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin tarihçesinden ve çalışmalarından bahsedebilir misiniz?
Bu okul uzun yıllardır hayalini kurduğumuz bir projeydi. Sanayideki en büyük eksikliğin nitelikli insan kaynağı olduğunu fark ettik. Finansman veya makine bulmak artık nispeten kolay; ancak nitelikli personel bulmak giderek zorlaşıyor. Ülkemizde meslek liseleri bir dönem çok popülerdi. Zaman içerisinde bu, farklı uygulamalarla maalesef itibarsızlaştı, farklı bir noktaya geldi. Şu anda Türkiye’de yanlış hatırlamıyorsam 1.7 milyon öğrenci meslek liselerinde okuyor. Toplam liselerdeki oranın yüzde otuzuna tekabül ediyor. Bu ilk bakışta kötü bir rakam değil, iyi bir rakam. Ama nitelik tarafı sıkıntılı. E baktık biz, dünyayla rekabet edeceğiz, teknolojiyi geliştireceğiz, inovasyon geliştireceğiz, maliyetleri düşüreceğiz. Bunu eğitimsiz insanla yapmamız mümkün değil.
TÜRKİYE’YE ÖRNEK BİR OKUL
Bu anlayışla yönetim kurulu bir karar aldı: “Artık bizim de girmemiz gerekiyor.” diye. Planını, projesini çalıştık. Burası altmış beş dönüm üzerinde kurulu bir yer. Yirmi dört bin metrekare kapalı alanı var. Ama şöyle bir şey yaptık: Dedik ki biz Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi'nde öyle bir lise yapmalıyız ki bu kanayan yaraya da parmak basmalı ve Türkiye’ye örnek olmalı. Ve şu anda içinde bulunduğumuz okul Türkiye’ye örnek bir okul. Neyi ile örnek bir okul? Şimdi klasik bir şeyi, aynı şeyi tekrar tekrar yaparsanız farklı sonuç elde edemezsiniz. Bir kere ne yaptık biz çocuklarımıza yıllarca? “Hadi hiçbir şey yapamadık, sanayiye gittik.” gibi bir yaklaşım sergiledik. Çocuklar da kendi kendine değer kaybetmeye başladı. Tercih etmemeye başladılar. Bu noktada biz, tabii ki bir kere mimar arkadaşla konuşurken şunu dedim çok net hatırlıyorum: “Öyle bir giriş alanı oluşturacaksın ki çocuğumuz ve velisi, öğrencisi içeri girdiği zaman 'Burada bize değer veriliyor.' ile başlayacak.” Yani oyunu yeniden yazacağız burada. Bununla birlikte spor salonu, kulüp odaları, meşale derken bir proje geliştirdik ve 09.09.2019 gibi çok güzel bir tarihte yüz öğrenci aldık. Yan tarafta eskiden olduğu yerde bir prova yaptık. İlk önce biz neyle karşılaşacağız, eğitim hayatına ilk defa giriyoruz, provamızı yapalım orada. Yüz öğrencimizle provamızı yaptık, bir sene iki sene orada kaldık. Sonra bu binayı tamamladık, buraya geçtik.
BU OKULDA İŞ GARANTİSİ VAR
Şu anda da okulda bin beş yüz altmış tane öğrenci var. Her sene üç yüz doksan öğrenci alıyoruz. Ciddi bir talep var, okulun hemen hemen üç katı, üç buçuk katına kadar yani bin dört yüz, bin beş yüz, bin altı yüz başvuru geliyor bize. Niye gelmek istiyor çocuk, ailemiz? İş garantisi var. Diyor ki burada iş garantisi var. Bir kolej havasında eğitim görüyor. Bütün olanakları var. Bunu sağlamış olmanın da toplumsal bir karşılığı oluyor. Ve şu anda Türkiye’den birçok heyet okulumuzu ziyarete geliyor. Okul kurmak isteyen, mevcut okulların yöneticileri geliyor buraya. “Biz ne yapabiliriz? Siz burada çok başarılı olmuşsunuz.” diyorlar. Geçen haftaydı sanıyorum, beni Cumhurbaşkanlığı’ndan aradılar. “Okulunuzla ilgili çok şey duyuyoruz, bir anlatın bakalım ne yaptınız, biz bu okulu nasıl örnek gösterebiliriz?” dediler. Bu gurur verici bir şey. Ama emek harcıyorsunuz iş sadece para değil. Ciddi oturup emek harcamak gerekiyor. Bunun müfredatından, eğitim sisteminin kalitesine kadar her şey için bu gerekiyor. Dolayısıyla da okulu o amaçla kurduk ve şu anda da devam ediyor.
OSB’NİN PERSONEL AÇIĞINI KAPATIYORUZ
Bu okul Eskişehir sanayisinde nitelikli iş gücü ihtiyacını karşılama noktasında bugün hangi aşamada?
Türkiye’de yaklaşık 24 milyon sigortalı çalışan var ve her yıl ortalama 600-700 bin kişi emekli oluyor. Yani iş gücünün yüzde 3’ü her yıl emekli oluyor. Bu oranı Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi’ne uyarlarsak, 50 bin çalışanın yaklaşık 1.500’ü her yıl sadece emeklilik nedeniyle ayrılıyor. Bu da her yıl en az 1.500 yeni nitelikli iş gücüne ihtiyaç duyulduğu anlamına geliyor. Ekonomik koşulları bir kenara bırakırsak, geçmişte hemen her fabrikanın kapısında ‘vasıflı-vasıfsız eleman aranıyor’ ilanı vardı. Ancak vasıfsız bir çalışan işverene büyük maliyet demek; eğitimi aylar sürer, katma değer sağlaması bir yılı bulur. Biz bu ihtiyacı karşılamak için 2019’da 100 öğrenciyle başladık. 2023’te 100, 2024’te 257, geçen yıl ise 358 mezun verdik. Bugüne kadar yaklaşık 700 mezunumuz oldu. Artık her yıl ortalama 390 öğrenci mezun etmeyi hedefliyoruz. Yani sadece emeklilik kaynaklı iş gücü ihtiyacını dikkate aldığımızda bile, organize sanayinin yüzde 30’luk personel açığını biz kapatıyoruz. Bu oran, iş değiştirenler dahil edildiğinde daha da yükseliyor
ÖNEMLİ OLAN NİTELİK
Bizim MEGEM diye bir kuruluşumuz var. Orası da artık diyoruz ki çocuğu bir şekilde okul bitirtmişiz, lise bitirmiş, bazen üniversite bitirmiş ama meslek sahibi olamamış. Bu durumda da şunu yapıyoruz: Orada belli sertifikalı kurslar veriyoruz, orada da iş hayatının içine sokmaya başlıyoruz. Ve orada da yüzde kırklık bir oran geliyor. Yani toplam hani bu tam zamanlı eğitim, o yarı zamanlı diyelim, bir destekleyici, tamamlayıcı eğitim ikisini düşündüğünüzde yüzde yetmiş civarında biz kendi yağımızla kavrulmaya çalışıyoruz. Yeterli mi? Değil tabii ki. Bunun gibi çok okula ihtiyacımız var. Peki, Eskişehir’de başka meslek liseleri yok mu? Var tabii ki. Sanıyorum beş meslek lisemiz daha var. Şimdi oradan beklentimiz ne? Niteliğin arttırılması. Kesinlikle yani, derdimiz üniversitede de, lisede de, meslek lisesinde de diploma olmamalı. Yani “bizim bu kadar mezunumuz var” demek değil. “Bizim bu kadar kaliteli mezunumuz var.” demek, bu işin çıkış noktasıdır. Bunu yapamadığımız zaman, dünyayla rekabet etme şansımız maalesef kalmayacaktır.
HER AYRINTIYI DÜŞÜNDÜK
Öğrenciler bu okulu neden tercih etmeli? Veliler çocuklarını neden bu okula göndermeli? Bu konuda neler söylemek istiyorsunuz?
Veliler, Eskişehir halkı bu okulun farkını çok net gördü; yapılan başvurular da bunun göstergesi. Okulumuzun temelinde iyi insan yetiştirmek var. En başından beri bu hedefle çalışıyoruz. Öğretmenlerimize ve yöneticilerimize her zaman şunu söylüyoruz: “Bu okuldan mezun olan çocuk, her şeyden önce iyi bir insan olmalı.” Çünkü iyi insan olmayan biri, ne iyi bir gazeteci, ne mühendis, ne de patron olabilir. Sadece para kazanır ama bu onun içindeki iyiliği temsil etmez. Bizim eğitim anlayışımız iki temele dayanıyor: Yüzde ellisi iyi insan yetiştirmek, yüzde ellisi de mesleğini iyi yapan bireyler kazandırmak. Bu doğrultuda bir mentorluk sistemimiz var. Öğrencimiz 9. sınıfa geldiğinde, 12. sınıfa kadar aynı sınıf öğretmeni onun mentörlüğünü de yapıyor. Bu sistemle öğrencinin gelişimi yakından takip ediliyor. Eksikleri tespit ediliyor, ailesiyle sürekli iletişim kuruluyor. Öğretmenlerimiz öğrencinin karakter ve kişisel gelişimine dair notlarını aileyle paylaşıyor. Meslek lisesi deyip geçmeyin; tiyatro, felsefe, birlik kulüpleri dahil 24 kulübümüz var. Amacımız egolu değil, özgüveni yüksek, düşünebilen, araştırabilen ve kendini doğru ifade edebilen bireyler yetiştirmek. Sanayicilerle yaptığımız görüşmelerde aldığımız geri bildirimler de çok olumlu.
“Çocuklarınız çok farklı,” diyorlar. Özgüvenliler, şımarık değiller, egolu değiller. Soru sormayı, cevap almayı ve ne yapmaları gerektiğini biliyorlar. Mesleki taraf ise tamamen sahaya uygun şekilde hazırlandı. Okulu kurarken anket yaptık, en çok ihtiyaç duyulan bölümleri belirledik: Endüstriyel otomasyon, elektrik, makine, metal ve plastik. Bu alanlarda hangi makine, hangi yazılım kullanılıyorsa, sanayicilerle görüşerek aynısını okula kazandırdık. Çocuğumuz mezun olduğunda sektöre adım attığında yabancılık çekmesin, boşluğa düşmesin diye her ayrıntıyı düşündük.
HAYATA GÜÇLÜ BİR BAŞLANGIÇ
Öğrenciler mezun olduğunda “Bu programı bilmiyorum”, “Bu sistemi tanımıyorum” demesin diye okulumuza piyasada kullanılan güncel makine ve sistemleri kazandırdık. Hatta şu an bu okulun altyapısı, beş fabrikaya yetecek düzeyde. Tüm detaylar planlanarak, düşünülerek oluşturuldu. Okul binası bile rastgele değil, amaca uygun tasarlandı. Öğretmen seçiminde çok titiz davranıyoruz. İşini seven, liyakatli ve öğrencilerle ilgilenmeyi seven öğretmenlerle çalışıyoruz. Disiplin konusunda da netiz; kurallara uymayan, okul ortamına zarar veren öğrencilere müsamaha göstermiyoruz. Okulumuz, üniversiteye hazırlıkta klasik liseler kadar iddialı değil çünkü burası bir meslek lisesi. Ancak mezunlarımız kısa sürede iyi ücretli işler bulabiliyor. Onları mezuniyet sonrası da takip ediyor, gerektiğinde işverenlerle buluşturuyoruz. Hatta okulumuzda iş buluşma günleri düzenliyoruz. Ailelere açıkça söylüyoruz: Eğer hedefiniz üniversiteyse bu okul doğru tercih olmayabilir. Çünkü akademik dersler, meslek lisesi müfredatına göre işleniyor. Ancak burada eğitim alan bir öğrenci, üniversite mezunu yaşıtları hayata yeni atılırken, beş yıl içinde usta, teknisyen veya vardiya amiri olabilir. Üstelik daha yüksek ücretlerle. İş garantisi de sağlıyoruz. Firmaların insan kaynakları okula geliyor, burada başvuru alıyor, görüşmeler yapıyor. Aileler bu sistemi takdirle karşılıyor. Çünkü çocuklarını boş bir bölüme göndermek yerine meslek sahibi yaparak hayata güçlü bir başlangıç yaptırmak istiyorlar. Bizim de hedefimiz tam olarak bu: Gençlere sağlam bir gelecek sunmak.
