Cengiz Holding bünyesindeki Eti Bakır İşletmeleri tarafından Eskişehir'in Mihalgazi İlçesi Alpagut-Atalan köyleri arasında işletilmesi planlanan altın-gümüş-bakır madeni projesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (ÇŞİB) tarafından "ÇED Olumlu" kararı verildi. Bakanlık sitesinde yer alan duyuruya göre, firmanın hazırladığı nihai ÇED Raporu İDK toplantısında onaylanarak halkın görüşüne açılmıştı.
Bu kararın ardından Eskişehir'de çeşitli oda, sivil toplum kuruluşu ve bölge sakinlerinden yoğun tepkiler yükselmeye başladı.
ÇED olumlu kararının bölgenin tarım arazilerine, su kaynaklarına ve doğal yaşamına büyük zarar vereceği endişesiyle, birçok kurum ve kuruluş karara karşı dava açmaya hazırlanıyor. Proje kapsamında 57 binden fazla ağacın kesileceği ve madencilik faaliyetleri için siyanür kullanılacağı belirtiliyor.
Karara karşı ses yükseltmek amacıyla bir araya gelen ve basın açıklaması yapan isimler arasında TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Eskişehir Şube Başkanı Selma Güder, Eskişehir Bilecik Tabip Odası Başkanı Nazan Aksaray, TEMA Vakfı Kıdemli Savunuculuk Koordinatörü Onur Küçük, Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu adına Uygar Kurtcu, Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu avukatlarından Özgür Erhun ile Alpagut - Atalan Bölgesinde yaşayan mahalle sakinleri Ahmet Adalı ve Halime Tuncer yer aldı. Basın açıklamasında, projenin çevresel etkilerine dikkat çekilerek kararın iptali için hukuki mücadele başlatılacağı vurgulandı.
BÜYÜK BİR YIKIM VE FELAKET YAŞANACAK
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Eskişehir Şube Başkanı Selma Güder, kararın şehrin en bereketli topraklarında büyük bir yıkıma yol açacağını belirterek, "Milyonlarca ton su tüketilecek, tarımsal ürünlerimiz artık eskisi gibi olmayacak. Kesilecek on binlerce ağaç geri gelmeyecek, orman ekosistemimizde büyük bir yara açılacak; kurdu, kuşu, böceği ile tüm canlı yaşamımız katledilecek, büyük bir halk sağlığı felaketi yaşanacak" uyarısında bulundu. Projenin iki kez başlatılıp geri çekildiğini, üçüncü süreçte ise tüm itirazlara rağmen onaylandığını hatırlattı.
YILDA 8-9 ÜRÜN ALDIĞIMIZ TOPRAKLAR ZEHRE DÖNÜŞECEK
Mihalgazi Alpagut-Atalan Bölgesi sakinlerinden 59 yaşındaki Ahmet Adalı, Eti Bakır'ın altın-gümüş madeni projesine ÇED Olumlu kararı verilmesine karşı çıkarak, bölgenin tarımsal önemine dikkat çekti ve madenciliğin yaratacağı tehlikeleri dile getirdi. Yaşadığı bölgenin "İç Anadolu'nun Antalyası" olarak bilindiğini ifade eden Adalı, verimliliği vurguladı: "Normalde tarım bölgelerinde yılda 1 ya da 2 üretim yapılırken, bizim topraklarımızda yılda en az 2, hatta 8 veya 9 ürüne kadar üretim yapılabiliyor." Bu denli verimli toprakların "altın" ve "maden" bahanesiyle zehirlenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirten Adalı, bunun bir felaket olacağını söyledi.
ZARARLARI ANLATILMADI
Alpagut - Atalan Bölgesi'nde yaşayan mahalle sakini Halime Tuncer, Eti Bakır'ın maden projesine karşı verilen mücadelede yer almaktan duyduğu memnuniyeti dile getirirken, köylülerin başlangıçta projenin zararları konusunda bilgilendirilmediğini ifade etti. Bölge halkının 3-4 yıldır maden konusuyla iç içe olduğunu ancak projenin potansiyel zararları hakkında bilgileri olmadığını belirten Tuncer, "Hep iyi tarafları anlatılmış. Sürekli gelecek yardımlardan, ellerine geçecek kazançlardan bahsedilmiş. Hiçbir zararı anlatılmamış. Bu duruma çok üzüldük" dedi.
KİRALAMA YÖNTEMİNE TEPKİ
ÇED Olumlu kararına rağmen mücadeleyi sürdüreceklerini vurgulayan Tuncer, şirketin arazi kiralama yöntemine de karşı çıktı: "Şu anda kiralama yöntemine geçmişler. Bunu da uygun görmüyorum. Çünkü 15–20 yıl sonra bana kiralık verdiği toprağı çürük bir halde geri verecekler. O toprakta hiçbir mahsul yetişmeyecek, hiçbir faydası kalmayacak. Çürük bir arazi alacağız, buna da razı değilim."
TEMA VAKFI'NDAN ÇED KARARINA HUKUKİ HAZIRLIK
TEMA Vakfı Kıdemli Savunuculuk Koordinatörü Onur Küçük, Eti Bakır'ın altın madeni projesine verilen ÇED Olumlu kararı üzerine detaylı bir değerlendirme yaparak, kararın hukuki yollarla iptali için dava açacaklarını duyurdu. Küçük, projenin bölgeye etkilerinin göz ardı edildiğini ve eksikliklerle dolu olduğunu savundu. Projenin ÇED raporu üzerinde uzun süredir çalıştıklarını belirten Küçük, Bakanlığın tüm çelişkilere rağmen süreci durdurmak yerine "olumlu" karar vermesinin beklenen ancak üzücü bir durum olduğunu ifade etti. Küçük, "ÇED olumlu kararları her zaman sağlıklı kararlar olmayabiliyor. Ekoloji mücadelesine baktığınızda, kazanılmış pek çok dava var. Bu sürecin de bir kazanımla sonuçlanmasını talep ediyoruz, çünkü projede çok sayıda eksiklik ve kabul edilemeyecek tutarsızlık mevcut" dedi.
SU İHTİYACINDAKİ AÇIKLANAMAYAN DÜŞÜŞ
Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu adına konuşan ve aynı zamanda Jeoloji Mühendisleri Odası Su ve Çevre Komisyonu Başkanı olan Uygar Kurtcu, maden projesinin ÇED olumlu kararını teknik ve bilimsel verilerle eleştirerek, kararın iptali için hukuki mücadele çağrısı yaptı. Maden firmalarının su krizine yol açtığı örnekleri hatırlatan Kurtcu, projenin su ihtiyacı ile ilgili çarpıcı bir tutarsızlığa dikkat çekti: "İDK toplantısında firmanın sunduğu verilere göre saniyede 295 litre su, madenin işlemesi için gerekliydi. Ancak ikinci İDK dosyasında, bizim bu konuya yönelik itirazlarımızın ardından bu miktarı 22 litreye düşürdüler" Kurtcu, bu düşüşün hiçbir bilimsel gerekçe ya da açıklama yapılmadan gerçekleştiğini belirterek, bunun bile projenin iptali için yeterli bir sebep olduğunu savundu.
CİDDİ BİR HALK SAĞLIĞI FELAKETİ KAPIDA
Eskişehir Bilecik Tabip Odası Başkanı Nazan Aksaray, Eti Bakır'ın maden projesinin ÇED Olumlu kararını, ortaya çıkaracağı devasa halk sağlığı felaketi tehdidi üzerinden ele aldı ve projeye asla izin vermeyeceklerini vurguladı. Aksaray, maden ruhsat alanının büyüklüğünü somutlaştırmak için çarpıcı bir karşılaştırma yaptı: "Emek, Büyükdere, Gök Meydanı, Vişnelik, Akarbaşı, Kırmızıtoprak, Erenköy, Yıldıztepe ve Yenikent mahallelerinin toplam yüzölçümü 17,947 kilometrekaredir. Oysa madenin ruhsat alanı 18,4 kilometrekaredir. Yani şehrimizin bu büyük mahallelerinin toplamından daha geniş bir alanı maden etkileyecek."
TELAFİSİ İMKANSIZ ZARARLAR DOĞACAK
Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu avukatlarından Özgür Erhun, sürecin başından bu yana çok sayıda hukuksuzluk ve usul eksikliği yaşandığını vurguladı. ÇED olumlu kararının iptali için çok sayıda davanın açılacağını belirten Avukat Erhun, “Basın açıklamamızda da duyurduğumuz gibi gerekli başvuruları ivedilikle yapacağız. Platformun bileşenleriyle birlikte bireysel başvurular ve doğrudan etkilenecek yurttaşlar tarafından da ayrı davalar açılacak. Toplamda onlarca dava açılacak, bu sayının daha da artmasını bekliyoruz. Davalı idareye cevap süresi beklenmeden yürütmenin durdurulması kararı verilmesini bekliyoruz. Çünkü söz konusu olan, İç Anadolu’nun en verimli bölgelerinden birinin ekosistemidir. Aksi halde telafisi imkânsız zararlar doğacaktır” ifadelerini kullandı.
