Oda açıklamasında, nadir toprak elementlerinin modern teknoloji, enerji sistemleri ve yüksek performanslı malzemeler için kritik önemde olduğu vurgulandı. Eskişehir/Beylikova’daki pilot tesis, MTA’nın Malatya-Isparta-Burdur’daki arama faaliyetleri ve NATEN’in kuruluşu hatırlatılarak Türkiye’nin bu alanda önemli adımlar attığı belirtildi.
Küresel talep hızla artıyor
Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre NTE talebinin 2040’a kadar 3 ila 7 kat artacağı ifade edildi. Türkiye’nin Kritik Mineral Güvenliği Ortaklığı’na (MGO) katılımı ile tedarik zinciri çeşitlendirme adımının önem taşıdığı aktarıldı.
Çevresel riskler: Liç işlemi ve radyoaktif atıklar
Açıklamada, NTE üretiminde kullanılan kimyasalların su ve toprak kirliliği oluşturduğu, bazı cevherlerde toryum ve uranyum gibi radyoaktif elementler bulunduğu hatırlatıldı. Süreç boyunca kapalı devre su kullanımı, biyolojik liç gibi çevre dostu yöntemlerin tercih edilmesi gerektiği vurgulandı.
‘Altın madenciliği hatası tekrarlanmamalı’
Kimya Mühendisleri Odası, denetimsiz madencilik faaliyetlerinin doğaya büyük zarar verdiğini belirterek, NTE üretiminin de benzer şekilde şirketlerin kâr hırsına bırakılmaması gerektiğini söyledi. “Üretimin çevresel etkileri sürekli izlenmeli, yasal kontrol mekanizmaları işletilmelidir” denildi.
Planlama ve ihtiyaç analizi çağrısı
Oda, Türkiye’nin gerçek ihtiyaçlarının belirlenmesini, işletmelerin planlı açılmasını ve elde edilen elementlerin hangi alanlarda kullanılacağının şimdiden planlanmasını istedi. “NTE çıkarma ve zenginleştirme süreçlerinin üç parametre—çevresel, ekonomik, verimlilik—üzerinden optimize edilmesi zorunludur” ifadeleri kullanıldı.
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Eskişehir Temsilciliği, “NTE’ler halkındır; süreç kamu yararı gözetilerek, bilimsel yöntemlerle ve sıkı denetimle yürütülmelidir. Takipçisi olacağız” açıklamasıyla duyuruyu kamuoyuna iletti.
