Takvimler 6 Eylül 2001 yılını gösterdiğinde içme suyumuzun da geldiği Kalabak Ormanlarında yangın çıkmıştı. Tam 600 hektarlık alan o tarihte kül oldu. 100 yıllık ağaçlar yok oldu. Eskişehir Orman Bölge Müdürlüğü yangından hemen sonra ‘Kalabak Ormanlarının’ ağaçlandırılmasına başladı. Bugün o bölge yeniden yemyeşil hale geldi. Tek fark, 100 yıllık ağaçlar yerine 25 yıllık ağaçlar var. Geçtiğimiz günlerde Seyitgazi ilçemizde çıkan orman yangını da tam 600 hektarın kül olmasına neden oldu. 10 şehit verdik. Geriye yanan orman ve 1000 derecelik ısı da mücadele edilirken eriyen ormanın araçları kaldı. Eskişehir ormancılık tarihinde 25 yıl ara ile iki büyük yangın görmüş olduk. Dünde Cuma namazı çıkışı Seyitgazi ilçesinde şehit ormancılar bir kez daha anıldı.
YENİ ÇARELER
İklim değişikliği ve artan sıcaklıklarla orman yangınlarının çoğu karşısında çaresiz kalınıyor, tüm dünya söndürme teknolojileri üzerinde çalışıyor. Havadan uçağa takmamak gerekiyor. Yerde bir şeyler yapacaksın ki, havada uçak veya helikopterler bir işe yarasın. Sadece Türkiye de değil, tüm dünyada
İklim değişikliği ve artan sıcaklıklarla orman yangınlarının çoğu karşısında çaresiz kalınıyor. Enerjisi 10 bin megavata ulaşan ve geleneksel yöntemlerle söndürülmesi olanaksız yangınlar için ‘yangın bombası’ geliştirmenin, tek çare olarak göründüğünü ortaya çıktı. İki yıl önce Roketsan yangın bombası konusunda çalışmalara başladı. Maliyeti milyon dolarlarla ifade edilen girişim henüz hayata geçirilemedi.
DÜNYA ARAYIŞTA
Dünyadaki iklim ile olan problemden sonra, dünya yeni teknolojiler arıyor. Bulgaristan’da çıkan üç büyük yangın önceki gün yağmurların başlaması ile sona erdi. Türkiye’de yağmurda yağmıyor. Son yılların en sıcak ve en kurak iklimini ülkemizin her yanında yaşıyoruz. Dünyada konunun uzmanları, çok büyük yangınlarda ortamdaki oksijeni yok edecek, yangınla oksijenin bağlantısını kesecek çözüm, yangın bombası olacağını açıklıyorlar. Geçtiğimiz günlerde de yazmıştım. Tekrarında fayda var.
BOR ÖNEM KAZANACAK
Gazi Üniversitesi dünyada ülkemizde bol bulunan Bor madeni ile yangın söndürme çalışmaları var. Bilindiği gibi dünyadaki bor rezervinin yüzde 70'i ülkemizde bulunuyor. Borun bir sürü faydası var. Uygun yapıda olanlar mükemmel bir yangın söndürücüsü olabilir. Büyükşehir Belediyelerin bulunmadığı illerde 112 servisi gibi itfaiye teşkilatları kurulacak. Geliştirilecek yangın söndürme aletlerini bu teşkilatta kullanabilir.
Bir yangına su attığınızda, su dallardan, gövdeden aşağı olduğu gibi akıyor. Borun ise özellikle atıkları, ağacın dallarını veya yüzeyini mükemmel bir biçimde kaplıyor, oksijenle temasını kesiyor. Bunun üzerinde bazı denemeler yapılıyor. Dünyada uygun radyo frekansla, yangınları söndürmek mümkün mü sorusu da gündemde bulunuyor. Nasıl tıpta her gün yenilikler ortaya çıkıyor. Yangın ile de gelişen teknoloji olacaktır. İnsanlık dünya tarihinde ne zorlukları yendi. Yine Gazi Üniversitesindeki bir kimya mühendisi profesör hocamız, yangının en ön safında yangına müdahale eden, hortumu tutan insanların sıcaklıkla temasını kesecek, yüzde 30 daha koruyuculuk getirecek bir madde üzerinde çalışıyor.
BAŞINDA ETKİLİ
Helikopter, uçak, yangının ilk başında çok etkili olduğu da görülüyor. Ama yangın büyüyünce artık sadece ‘karşı ateş’ gibi yöntemlerle yangının yayılmasını önleyebiliyorsunuz. Kara gücün olmayınca savaş kazanılmaz diye de bir laf var.
GERİDE KALAN NE ANLATIYOR
Bazılarımız Seyitgazi’deki yangında niye yangının içine kadar girildiği sorguları yapılıyor. Yanan çamların iğneleri ya da kabukları, yarı yanmış halde rüzgârla beraber çok uzaklara gidiyor. Düştüğü yerde bir kuru ot varsa yangın oralarda da başlıyor. ‘Büyük yangın, küçük yangını çeker.’ sözü buradan geliyor. Boş laf üretmeden teknoloji geliştirmeliyiz. Şehitlerimizi unutmamalıyız.
