Öğretmenler günü hep tartışma konusu oluyor. Başöğretmenimizin 14 Ekim 1925 günü İzmir Erkek Öğretmen Okulu’nda öğretmen adaylarına söylediği şu sözlerle kutlamak en iyi çözümdür: ” Milletleri kurtaranlar, yalnız ve ancak öğretmenlerdir. Öğretmenden ve eğitimciden yoksun bir millet, henüz millet olma yeteneğini kazanamamıştır.”

1981’den bu yana her 24 Kasım günü kutlanan Öğretmenler Günü’nün "gün" olarak kabul edilmesiyle ilgili olarak yıllardır yeterince tartışma yapılmış olsa da bunun bütünüyle sona erdiği söylenemez. Konuyla ilgili iki ayrı tutum şudur, bilindiği gibi: 1. 24 Kasım, "Öğretmenler Günü" olamaz, çünkü o, 12 Eylül darbecilerinin eseridir. 2. Kimin eseri olduğuna değil, anlamına bakar ve 24 Kasım’ı Öğretmenler Günü olarak kutlarız. Doğru çözüm budur.

TARİHİN AYIKLAYICI ELİ
Günün "12 Eylülcülerin eseri" olduğu doğru elbette. Ama konunun şu yönünün dikkatlerden kaçmaması gerek: 24 Kasım, TBMM’nin Mustafa Kemal’e soyadı yasasının ortada olmadığı bir dönemde "Millet Mektepleri Başöğretmeni" sanının yasalaştığı gündür (24 Kasım 1928). Bu "gün", hem eğitim kamuoyu hem halkın büyük çoğunluğunca benimsenmiştir. (Bu arada, Mustafa Kemal’e "Atatürk" soyadının verildiği günün de 24 Kasım -1934- olması, ilginç bir rastlantı olabileceği gibi, özellikle düşünülmüş de olabilir.) Konunun hâlâ bu düzlemde tartışılmasının artık bir yararı yoktur. Çünkü 12 Eylülcüler darbecilikleriyle tarihin kara sayfalarına yazılmış, ama 24 Kasım "Öğretmenler Günü" -içinin doldurulmasıyla ilgili biraz sonra değinilecek olumsuzluklar bir yana- yıllardır bütün canlılığıyla "Öğretmenler Günü" olarak kutlanmaktadır. Tarihin ayıklayıcı eli bu gerçeği değiştirememiştir. Çünkü toplum, bu kabulde 12 Eylülcüleri değil, Atatürk’ü, O’nun başöğretmenliğini ölçü almıştır. Gözlemler, bu "gün"ün, 12 Eylül ürünü olması nedeniyle karşı çıkanlarca da çeşitli biçimlerde kutlandığı yönündedir.

KLASİK CÜMLELER İŞİ ÇÖZMÜYOR
Dünyada olduğu gibi bizde de hangi özel gün ya da hafta olursa olsun, o gün ya da haftanın konusuna ilişkin sorunlar ve bu sorunlarla ilgili çözüm önerileri gündeme getirilir. Sorunların beklentiler yönünde çözüme kavuşma olasılığı ise iktidarların ideolojisine, ilgili alana ilişkin düşünce ve programlarına bağlıdır, doğal olarak. İktidarların ekonomik, siyasal, toplumsal vb. konulardaki ideolojisi ve buna bağlı programları, ülke gereksinmelerinden öte, eldeki iktidar olanaklarını kullanma ve koltuğu elde tutmakla sınırlı olduğunda, sorunların çözüme kavuşması bir yana, katlanarak artması söz konusudur. Öğretmenler Günü’yle ilgili söylem ve eylemlerde de bugüne dek belleklerde kalanlara bakıldığında sonuç birkaç cümle ile özetlenebilir: Öğretmenlik mesleği çok kutsaldır. Biz öğretmenlerimizi çok seviyoruz. Bize bir harf öğretenin kölesi oluruz. Öğretmenlere çok yakında müjdeli haberlerimiz olacak. Konumuz öğretmenlik mesleğiyle ilgili olduğu için örneklerimizin de o alandan olması yanıltıcı olmasın. Aynı cümlelerdeki "öğretmen" sözcüğünün yerine örneğin maliyeci, hemşire, çiftçi, polis, eczacı... gibi sözcükler kullanılabilir. Günümüzde 1 milyonu geçen sayılarıyla en kalabalık meslek grubunun öğretmenlerden oluşması, dikkatlerin bu yöne çekilmesinde bir etkendir, doğal olarak. Ama çıplak biçimiyle gerçek neyse ona bakmakta yarar vardır. Öğretmenlik de ancak her meslek kadar kutsaldır. Öğretmenlik de her meslek kadar baş tacıdır. Öğretmenler de bütün emekçiler gibi hak ettiklerinin karşılığını alamamaktadır.

TÜKETİM Mİ ÖZENDİRİLİYOR
O güne özgü olmak üzere öğretmenler için örneğin tren ve kargo ücretlerinde, giyim kuşam mağazalarında indirim yapılması, seçilerek çağrılan birkaç öğretmenin özel mekânlarda ağırlanması, öğrencilerin öğretmenlerine armağanlar vermeye zorlanması gibi uygulamaların bu mesleğe duyulan saygıyı mı yoksa tüketimi özendirmek için bu günün araca dönüştürülmesini mi anlattığı bir daha düşünmeye değerdir.

RAHATSIZ EDİCİ DURUM
Her Öğretmenler Günü’nde öğretmenlerin yoksulluğu çevresinde bir duyarlığın, daha doğrusu söylem birliğinin öne çıkması, rahatsız edici boyutlara ulaşmıştır. 24 Kasım’ın bir gün öncesinde, o gün ve 1 gün sonrasında gazete haberlerinde, öğretmenlerin yoksulluğuna yapılan vurgularla öne çıkması, ne yazık ki yıllardır değişmeyen eksik, yanıltıcı bir yaklaşımın ürünüdür. Öyle ki, yıllar içinde bu yönde oluşan algıdan dolayı gerçekle bağdaşmayan, istismara açık tutumlara ilişkin sayısız örnekle karşılaşıyoruz. Özellikle batı ülkelerindekiyle bizdeki öğretmen maaşlarının karşılaştırılması, 30-40 yıl önceki bir öğretmen maaşıyla alınan çeyrek altın sayısının bugünküyle karşılaştırılması, ek iş yapan öğretmen sayısında patlama yaşanması gibi sıklıkla verilen örnekler üzerinden yaratılan duygu sömürüsü, toplumsal konumunun ayrımında olan her öğretmen için rahatsız edici bir durumdur.

PARAYI KONUŞMAYALIM
Özetle, hakları yeterince verilmeyen yalnız öğretmenler değildir. Yoksulluk sınırının biraz üstünde ya da altında yaşayanlar da yalnız öğretmenler değildir. Sorun bu sistemsel bütünlükten kopartılarak her 24 Kasım’da "Öğretmenler geçinemiyor" demek doğru değildir. Acıma-acındırma psikolojisi içinde yaşamak, örgütlü mücadele tarihimizde önemli birikimleri bugüne taşıyan bir meslek grubu için gerçekçi değildir. Yöneticisinden eğitim alanındaki emek örgütlerine dek söz sahibi bütün kesimlerin her Öğretmenler Günü’ndeki törensel programların ön sırasından son sırasına dek öğretmen ücretlerine kilitlenen bakış açısından vazgeçmelerini diliyoruz.